Od 2024 r. zmiany w zasadach przyznawania świadczeń dla opiekunów osób niepełnosprawnych, nowe świadczenie wspierające

Realizując obowiązek informacyjny wynikający z art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 07.07.2023 r. o świadczeniu wspierającym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1249) Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lutowiskach informuje co następuje:

Ustawa  o której mowa powyżej zakłada wprowadzenie od 1 stycznia 2024 r. nowego świadczenia – świadczenia wspierającego oraz modyfikację warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego i likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego poprzez zmianę zapisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.  Poniżej przedstawiam informacje dotyczące wprowadzonych zmian:

1. Świadczenie wspierające:

Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które będzie skierowane bezpośrednio do osób
z niepełnosprawnościami. Uprawnionymi do świadczenia wspierającego będą osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia, które uzyskają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia – na poziomie od 70 pkt do 100 pkt. Poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Przyznawaniem i wypłatą świadczenia, na wniosek osoby z niepełnosprawnościami lub jej przedstawiciela ustawowego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa o świadczeniu wspierającym wejdzie w życie 01.01.2024 r., przy czym ustawodawca określił w jej treści harmonogram, zgodnie z którym:

• od 01.01.2024 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt,
• od 01.01.2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt,
• od 01.01.2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt.

Wyjątkowo, osoba z niepełnosprawnościami:
1. na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna,
2. na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024 r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych

będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 r. także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87 punktów w skali potrzeby wsparcia.

Świadczenie wspierające będzie przysługiwało, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia, w wysokości od 40% wysokości renty socjalnej do maksymalnej wysokości 220% renty socjalnej, która obecnie wynosi 1.588,44 zł.
Co do zasady świadczenie wspierające będzie przyznawane nie wcześniej niż od dnia ustalenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności dla danej osoby poziomu potrzeby wsparcia. W przypadku wniosków złożonych w 2024 r. – poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany od dnia złożenia wniosku.

UWAGA:

1. w przypadku, gdy osoba wymagająca opieki będzie  miała przyznane przez ZUS świadczenie wspierające – jej opiekunowi nie przysługują świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i/lub zasiłek dla opiekuna;
2. złożenie przez osobę wymagającą opieki wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego w ZUS będzie skutkować wstrzymaniem wypłaty opiekunowi tej osoby świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna;
3. świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna przyznane/wypłacone opiekunowi za  okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające będzie świadczeniem nienależnie pobranym podlegającym zwrotowi wraz z odsetkami do którego zwrotu zobowiązany zostanie opiekun,
4. składając w ZUS wniosek o świadczenie wspierające osoba z niepełnosprawnościami będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane przez ZUS świadczenie wspierające, co ma na celu nie dopuszczenie do sytuacji o której mowa powyżej w pkt 3, tj. otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres za który opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna i co za tym idzie, powstania nienależnych świadczeń po stronie opiekuna.

2. Świadczenie pielęgnacyjne:

Poniżej wymieniamy najważniejsze zmiany w przepisach regulujących zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego obowiązujące od 1 stycznia 2024 r. – w tym nowe brzmienie art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych:

• świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18 roku życia (art.17 ust. 1);
• zmieniono katalog osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne od 01.01.2024 r. będzie przysługiwało:
  1. matce albo ojcu,
  2. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek  alimentacyjny, a także małżonkom,
  3. opiekunowi faktycznemu dziecka,
  4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo – wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo – terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,

jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18 roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;

• w przypadku, gdy opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18 roku życia legitymującą się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego podwyższa się po 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka (dotyczy to osób/opiekunów wymienionych w art. 17 ust. 1-3, osób będących rodziną zastępczą oraz osób prowadzących rodzinny dom dziecka). Warunkiem jest złożenie wniosku przez opiekuna o podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego;

• ustawodawca uchyla warunek rezygnacji lub niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej co oznacza, że osoby sprawujące opiekę nie będą musiały rezygnować z aktywności zawodowej aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne;
• w konsekwencji uchylenia warunku rezygnacji / niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej uchylono również art. 17b ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli przepis uzależniający przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego rolnikom, małżonkom rolników lub domownikom od warunku zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym;
• uchylono art. 17 ust. 1a wskazujący kolejność osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego;
• uchylono art. 17 ust. 1b warunkujący przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od daty powstania niepełnosprawności;
• uchylono negatywną przesłankę uniemożliwiającą przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego jeśli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do własnej emerytury, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno – rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia;
• uchylono art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych dotyczący zbiegu do świadczeń.

UWAGA:
Wskazane powyżej nowe warunki przyznawania i pobierania świadczenia pielęgnacyjnego nie dotyczą osób, które na zasadzie zachowania praw nabytych, będą pobierać to świadczenie na podstawie przepisów dotychczasowych (zgodnie z art. 63 ustawy o świadczeniu wspierającym).

Osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, która sprawuje opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18 roku życia, która będzie chciała po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli np. z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez ograniczeń) musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.

3. Specjalny zasiłek opiekuńczy:

Z dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym (01.01.2024 r.) zostaje uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych, regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Oznacza to, że od tej daty specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie już przyznawany. Jedynie na podstawie przepisów przejściowych, w pewnych przypadkach na zasadzie zachowania praw nabytych świadczenie to będzie mogło być przyznane po 31 grudnia 2023 r.

4. Ochrona praw nabytych opiekunów:

• opiekunowie osób z niepełnosprawnościami, którzy obecnie otrzymują świadczenia opiekuńcze: świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna będą mogli otrzymywać je na dotychczasowych zasadach, jednak nie dłużej niż do końca okresu, na który świadczenie to zostało przyznane.
• warunkiem zachowania prawa do świadczeń o których mowa powyżej w przypadku, gdy osobie nad którą sprawowana jest opieka wydane zostało nowe orzeczenie o niepełnosprawności jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia.

W przypadku pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt z pracownikiem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lutowiskach pod nr telefonu 13-461-00-55 wewn. 48 lub w siedzibie GOPS pok. nr 20 (II piętro).

Informacje o zmianach zamieszczone są na stronie internetowej Ministestwa Rodziny i Polityki Społecznej: https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-wspierajace-i-swiadczenie-pielegnacyjne---informacje