Czym jest alkoholizm?
Alkoholizm został oficjalnie uznany za chorobę przez Światową Organizacją Zdrowia, która nadała mu odpowiedni numer w powszechnie obowiązującej klasyfikacji znanych na świecie schorzeń.
Choroba alkoholowa definiowana jest jako fizyczne i psychiczne uzależnienie od alkoholu etylowego (środek wpływający na spowolnienie działania układu nerwowego). Na rozwój alkoholizmu wpływają czynniki o podłożu:
- psychologicznym
- socjalnym
- środowiskowym
- genetycznym.
Nadużywanie alkoholu bezpośrednio wpływa na chorego oraz jego otoczenie. Spożywany w nadmiernych dawkach, alkohol wywołuje zachowania agresywne, wpływa na działanie mózgu i związane z tym podejmowanie świadomych decyzji. Alkoholizm najczęściej przekłada się na pogorszenie kontaktów z rodziną i otoczeniem oraz sytuacji społecznej, finansowej.
Jakie są objawy uzależnienia?
Pomoc jest możliwa dopiero wtedy, gdy osoba nadużywająca alkoholu przyzna, że jest chora. Wielu alkoholików uważa, że nadużywanie substancji odurzających zależy wyłącznie od ich silnej woli i jest indywidualną decyzją (alkoholizm bywa określany „chorobą zaprzeczeń”). W praktyce uzależniony przestaje kontrolować swoje zachowania i automatycznie sięga po używkę. Dlatego najważniejszym krokiem do przeprowadzenia skutecznej terapii jest odpowiednie rozpoznanie objawów i zdiagnozowanie problemu jako choroby alkoholowej.
Warto podkreślić, że objawy alkoholizmu pojawiają się powoli i mogą postępować niezauważenie. Dlatego chorym trudno jest samodzielnie wyznaczyć granicę pomiędzy okazjonalnym piciem, a niekontrolowanym przymusem sięgania po alkohol będącym objawem uzależnienia.
Do najczęstszych objawów uzależnienia od alkoholu zalicza się:
- głód alkoholowy – u chorego pojawia się wewnętrzny przymus wypicia alkoholu, poczucie, że organizm fizycznie nie będzie funkcjonował bez kolejnej dawki używki;
- utrata kontroli nad piciem – zdrowy człowiek wie, kiedy powinien przestać pić, alkoholik nie jest w stanie przerwać picia;
- większa tolerancja alkoholu – choroba alkoholowa prowadzi do sięgania po coraz wyższe dawki, aby odczuć efekt działania substancji (alkoholik mający 1,5 promila we krwi nie robi wrażenia, że jest pijany, ponieważ jego organizm uodparnia się na działanie związków chemicznych zawartych w alkoholu etylowym);
- skoncentrowanie życia wokół alkoholu – chory zaniedbuje rodzinę, przyjaciół, rozwój zawodowy, przestaje interesować się swoim dawnym hobby przenosząc energię na zdobywanie alkoholu;
- pojawienie się luk w pamięci – osoba uzależniona przestaje pamiętać wydarzenia, które zaszły po wypiciu alkoholu, w jej pamięci coraz częściej pojawiają się „puste fragmenty”.
O zaawansowanej chorobie alkoholowej przesądza pojawienie się tzw. objawów absencyjnych. Odstawienie substancji psychoaktywnej wywołuje u osoby uzależnionej drażliwość oraz niepokój. Często pojawiają się także objawy fizyczne: dreszcze, nudności, nadmierne pocenie, drżenie mięśni. Kolejnym symptomem bywa majaczenie i zaburzenia świadomości. Większość alkoholików próbuje zlikwidować te objawy sięgając po kolejną dawkę alkoholu (tzw. „picie na klin”).
Gdy zaobserwujesz podobne objawy u siebie lub kogoś bliskiego, warto poszukać profesjonalnej pomocy, ponieważ oznaczają one utratę kontroli nad piciem.
Czy masz problem z alkoholem? Przeprowadź nasz prosty test
Często imprezujesz, a przy okazji sięgasz po kolejny kieliszek lub piwo? A może wydaje Ci się, że pijesz coraz więcej, ale nie wiesz, czy to już uzależnienie? Odpowiedz szczerze na nasze pytania (TAK lub NIE) i przekonaj się, czy masz problem z alkoholem.
1. Czy czujesz, że pijesz za dużo alkoholu?
2. Czy ktoś z otoczenia zwrócił Ci uwagę, że masz problem z piciem?
3. Czy picie alkoholu wywołuje w Tobie poczucie winy?
4. Czy pijesz na pusty żołądek?
5. Czy pijesz w samotności?
Gdy co najmniej na 2 z naszych pytań odpowiedziałeś „TAK”, masz problem z uzależnieniem od alkoholu i powinieneś poszukać pomocy.
INFORMACJE DLA CZŁONKÓW RODZIN / WSPÓŁUZALEŻNIONYCH
Jak pomóc osobie uzależnionej od alkoholu?
Jeśli bliska Ci osoba jest uzależniona od alkoholu, najlepszym rozwiązaniem będzie interwencja – szczegółowo zaplanowane spotkanie najbliższych z osobą uzależnioną, mające na celu uświadomienie jej istnienia problemu i skłonienie do podjęcia leczenia.
Bardzo ważne jest okazywanie uzależnionemu wsparcia i akceptacji – nie oskarżaj alkoholika, nie wywołuj w nim poczucia winy, ale pozwól mu odczuć negatywne konsekwencje uzależnienia. Nie udawaj, że nie ma problemu. Pamiętaj, że z alkoholizmu bardzo trudno jest wyjść samodzielnie bez profesjonalnej terapii, a choroba będzie się z czasem pogłębiała.
Główną częścią leczenia jest szeroko rozumiana psychoterapia. Jej celem jest pomóc choremu wytrwać w abstynencji i nauczyć go radzić sobie z emocjami, kłopotami i stresem. Nie ma jednej terapii idealnej dla każdego; u różnych osób różne metody terapeutyczne przyniosą najlepszy efekt. Skuteczność leczenia w dużej mierze zależy od motywacji pacjenta.
Po skończonej terapii osoba uzależniona powinna kontynuować leczenie. Rolą bliskich jest wspieranie jej, szczególnie w kryzysowych momentach, które mogą spowodować powrót do picia.
Czym jest współuzależnienie?
W pracy terapeutycznej spotykamy się często ze stwierdzeniem: „mój mąż/żona pije. Ja nie jestem współuzależniona/współuzależniony. Ja przecież nie piję tak jak partner”. Takie stwierdzenie dotyczy nie tylko małżonków czy partnerów osoby uzależnionej. Chora bowiem jest cała rodzina żyjąca z osobą uzależnioną (dzieci, matki, ojcowie, partnerzy). W pracy terapeutycznej obserwuje się znaczące podobieństwa w funkcjonowaniu psychologicznym oraz społecznym osób pijących i ich partnerów. Osoby współuzależnione mają bowiem trudności z:
- odczuwaniem poczucia własnej wartości;
- wytyczaniem granic psychologicznych; osoba, która ma problem z wytyczaniem granic psychologicznych przeżywa wewnętrzną rozterkę pomiędzy tym co chciałaby zrobić a tym co robi. Często obwinia innych za to w jakiej sytuacji się znalazła lub bierze nadmierną odpowiedzialność na siebie aby sprostać wymaganiom innych;
- doświadczaniem i wyrażaniem własnej rzeczywistości w zrównoważony sposób; Osoba współuzależniona nie realizuje własnych potrzeb, tylko wszystkie działania wykonuje w odpowiedzi na zachowanie partnera. Nie bierze pod uwagę siebie, ale to, jak będzie się zachowywał partner i jak może na to zareagować;
- zaspakajaniem swoich dorosłych potrzeb i pragnień;
- trudność w dbaniu o swoje własne dorosłe potrzeby i pragnienia.
Ponieważ każdy z systemów, do których należy człowiek, ma na niego wpływ, a zarazem jest przez niego kształtowany, a najsilniejszym systemem oddziałującym na człowieka na każdym etapie jego życia jest jego system rodzinny, problemy pojawiające się w rodzinie dotyczą wszystkich jej członków.
Poniżej znajdują się porady i wskazówki dla osób żyjących z osobą uzależnioną. Jeśli egzekwowanie ich sprawia Ci trudność warto skorzystać z uczestnictwa w grupie wsparcia dla osób współuzależnionych, na której możesz zdobyć podstawowe informacje na temat uzależnienia.
Porady i wskazówki dla osób żyjących z osobą uzależnioną:
Nie bierz na siebie winy za uzależnienie bliskiej Ci osoby. Uzależnienie jest chorobą, a nie problemem, wywołanym przez żony, przyjaciół, dzieci czy rodziców.
Przestań zwodzić się wymówkami wymyślanymi przez osobę uzależnioną.
Nigdy nie prowadź dyskusji z osobą uzależnioną, będącą pod wpływem środka uzależniającego, bo niewiele można wtedy zyskać. Staraj się z nią rozmawiać, gdy jest trzeźwa.
Przyjrzyj się spokojnie własnemu piciu i temu, jak używasz innych środków chemicznych (np. narkotyków lub leków przeciwbólowych, nasennych). Bywa, że bliscy osoby uzależnionej, sami popadają w uzależnienie.
Nie uciekaj dłużej od faktów. Zdobądź wiedzę na temat mechanizmów uzależnienia.
Nie obwiniaj osoby uzależnionej za swoje życie. Zacznij koncentrować się na własnych działaniach, to dzięki nim możesz się podnieść albo załamać.
Przestań kontrolować uzależnienie bliskiej Ci osoby. Dowiedz się o formach terapii dla osób uzależnionych i wymagaj kontynuowania leczenia . Pamiętaj, że sam/-a w pojedynkę nie doprowadzisz jej do trzeźwości.
Przestań przychodzić „z pomocą” osobie uzależnionej. Zacznij pozwalać jej na cierpienie i ponoszenie odpowiedzialności za konsekwencje wynikające z jej uzależnienia.
Skieruj uwagę na siebie, staraj się wracać do wzorów normalnego życia. Nie krąż dłużej wokół powodów uzależnienia.
Zacznij mówić to, co myślisz i robić to, co mówisz. Przestań grozić. Jeśli stawiasz jakieś warunki - konsekwentnie to realizuj.
Odrzucaj nierealne obietnice i nie opieraj na nich swoich planów życiowych.
Przestań narzekać, oburzać się, gderać, wygłaszać kazania i przymilać się. Zacznij rzeczowo informować osobę uzależnioną o jej niewłaściwym postępowaniu i traktuj ją jak osobę dorosłą.
Zacznij ochraniać siebie, poszukaj sojuszników - odrzuć tajemnicę. Nie pozwól krzywdzić siebie i dzieci.
Pamiętaj, że uzależnienie to ciężka, przewlekła choroba i aby pomóc członkowi rodziny w pokonaniu jej, trzeba koniecznie zaakceptować ten fakt i przestać się wstydzić. Alkoholizm to bardzo uciążliwa choroba, ale jedna z wielu, z której powrót do zdrowia jest możliwy.
Nie należy liczyć na natychmiastowe efekty leczenia. Uzależnienie jest chorobą przewlekłą, leczenie również wymaga czasu, a nawroty są prawdopodobne. Bardzo potrzebne jest w tym czasie wspieranie osoby, która się leczy. Abstynencja to wielkie cierpienie i wyrzeczenie, szczególnie w początkowej fazie. Pomóż jej w tym, wspieraj – zarówno psychicznie uprzejmością, miłością, zrozumieniem, jak swoim zachowaniem (np. nie pijąc razem z nim, nie chodząc z nim w miejsca, gdzie jest alkohol/narkotyki lub osoby pod wpływem).
Nie musisz dłużej kontrolować picia/brania osoby uzależnionej. Zacznij koncentrować się na jego potrzebie leczenia.
OSOBY TOWARZYSZĄCE UZALEŻNIONYM SAME PRZEŻYWAJĄ WIELE TRUDNOŚCI, FRUSTRACJI I TRUDNYCH SYTUACJI – NIE POZOSTAWAJ Z TYM SAM/A, SKORZYSTAJ ZE WSPARCIA DLA OSÓB WSPÓŁUZALEŻNIONYCH (POPRZEZ UCZESTNICTWO W TERAPII, GRUPIE WSPARCIA LUB MITYNGACH AL-ANON).
W TEN SPOSÓB POMOŻESZ ZRÓWNO SOBIE, JAK I BLISKIEJ OSOBIE UZALEŻNIONEJ – LEPIEJ REAGUJĄC W ŻYCIU CODZIENNYM NA TRUDNOŚCI WYNIKAJACE Z UZALEŻNIENIA.